Tasarım Ekibi : Gökhan Avcıoğlu
Mimarlık Ofisi : Global Architectural Development (GAD)
Kadıköy’de tarihi Şehremaneti binasının yanında bulunan parkta 1997 yılında inşa edilen Yer Altı Tuvaleti, GAD Architecture’ın ilk yapısı.
Tasarımcılar anlatıyor:
Yapılan bu projenin amacı, kamusal tuvalet alanlarının yaratılışındaki anlayışa sağlıklı, güvenilir ve farklı bir bakış açışı sağlayabilmekti. Yeraltı tuvaletinin tasarımında Kadıköy sahil kıyısı ve pazar alanın arasında bulunan ve olumsuz nitelikleriyle insanların gözüne çirkin görünen eski tuvalet biriminden hareketle yola çıkılmıştır.
Toprağın yukarısına doğru yönlenen yapının giriş cephesi aynı zamanda yapı için doğal ışık kaynağı görevini yerine getiriyor. Yapının toprağın üstüne çıkan kısmı yeşillik örtüsüyle kendini saklıyor. Düzgün çelik ve camdan yapılmış kapı, erkek ve özürlülerin girişine olanak sağlıyor. Yapının yanındaki merdivenlerden ise bayan kısmına girişi sağlayan cam kapıya ulaşılıyor. Tabelalarla, girişlerin farklılığı vurgulanıyor. Paslanmaz çelik, beton ve cam gibi dayanıklı, steril malzemelerin kullanıldığı yapı, yağma ve sağlık korunmasına karşı önemli bir nokta oluşturuyor.
Yapının üst kısmında hat şeklinde yapıyı çerçeveleyen ve içerideki hareketlerin dışardan görünmesini engelleyen dar cam kaplama, yapının merkez noktasına ışık taşıyor. Akşamda, camlardan yayılan sokak lambalarının ışığıyla beraber dramatik bir görüntü yakalanıyor.
Anadolu şehirlerinin kamusal alan yapılarıyla eskilere dayanan tarihleri vardır. M.Ö. 330’dan beri hamamlar ve çeşme birimleri adeta birer önemli kutsal tapınak rolü üstlenmektedir. Yıkanma ve temizlenme birimleri genelde kutsal yapıların yakınlarına inşa edilirdi. Şimdiye kadar yüksek teknoloji ile donatılan kişisel temizlik birimlerini barındıran kamusal tuvaletler, çirkin kentsel alanlarının oluşumunda kabul edilemez birer çıkış noktası oluşturuyor.